در این نوشته می خوانید:
تیروئید یک غده پروانه ای شکل در قسمت جلوی گردن است که در امتداد قسمت جلوی نای و در زیر سیب آدم قرار دارد. تیروئید دو لوب جانبی دارد که به وسیله یک پل (isthmus) در وسط به هم وصل شده اند. در زمانی که تیروئید در اندازه طبیعی خود است، شما نمی توانید آن را حس کنید.
تیروئید مملو از رگ های خونی است و رنگ قهوه ای مایل به قرمز آن به سبب همین امر است. عصب های اصلی که در کیفیت صدا نقش مهمی را ایفا می کنند نیز از غده تیروئید عبور می کنند.
غده تیروئید با تولید هورمون، فعالیت های زیادی را در بدن شما کنترل می کند، از جمله اینکه چقدر سریع کالری بسوزانید و ضربان قلب شما را نیز تنظیم می کند. غده تیروئید مسئول تولید و ترشح چندین هورمون در بدن است که به این هورمون ها، هورمون های تیروئید گفته می شود. هورمون اصلی تولید شده توسط هیروئید، هورمون تیروکسین است. هورمون های تیروئید در سراسر بدن فعل و انفعالاتی را انجام می دهد. متابولیسم، رشد و نمو و دمای بدن نیز تحت تأثیر آن قرار می گیرند. در دوران بلوغ و کودکی، وجود هورمون کافی تیروئید برای رشد مغز بسیار حیاتی به حساب می رود.
تیروئید
شرایط و مشکلات ناشی از تیروئید
- گواتر: یک اصطلاح کلی برای تورم غیر سرطانی تیروئید است. شایع ترین علت گواتر در سراسر جهان کمبود ید در رژیم غذایی است. هر فردی در هر سنی می تواند تحت تأثیر گواتر قرار گیرد، اما خانم های بالای 40 سال بیشتر در معرض اختلالات تیروئید قرار دارند. از دیگر عوامل موثر در ابتلا به گواتر می توان به سابقه پزشکی خانواده، مصرف برخی داروها، بارداری و قرار گرفتن در معرض اشعه اشاره کرد.
با توجه به اندازه گواتر، ممکن است موجب بروز یک یا چند علامت زیر شود:
- تورم یا تنگی در گردن شما
- مشکل در تنفس یا بلع
- سرفه یا خس خس سینه
- گرفتگی صدا
- پرکاری تیروئید: در اثر تولید بیش از حد هورمون تیروئید بروز می کند. دلایل متعددی برای پرکاری تیروئید از قبیل بیماری گریوز، گره بیش فعال تیروئید یا تیروئیدیت وجود دارد.
- بیماری گریوز: یک بیماری خود ایمنی است که در آن تولید بیش از حد هورمون تیروئید باعث پرکاری تیروئید می شود.
- گره تیروئید: وجود یک توده غیر طبیعی در غده تیروئید می باشد. گره های تیروئید بسیار شایع هستند. تنها تعداد کمی از آنها سرطانی است. آنها ممکن است با ترشح هورمون های اضافی، موجب پرکاری تیروئید شوند یا مشکلی ایجاد نکنند.
- تیروئیدیت: تیروئیدیت در اثر بروز التهاب در غده تیروئید ایجاد می شود. التهاب تیروئید، معمولاً ناشی از عفونت ویروسی یا بیماری خودایمنی است. تیروئیدیت ممکن است دردناک باشد یا به هیچ علائمی نداشته باشد.
علائم پرکاری تیروئید شامل موارد زیر است:
- ضربان قلب سریع
- لرزیدن
- چشم های برآمده
- بی قراری و تحریک پذیری
- بی خوابی
- افزایش اشتها
- کاهش وزن
- افزایش حرکات روده
- عدم تحمل گرما
- گواتر
- گره های تیروئید: گره های تیروئید در غده تیروئید رشد می کنند. برخی از آنها قابل لمس و احساس هستند و در حدود 50 درصد افراد دارای گره های تیروئیدی، دارای گره های بسیار ریزی هستند.
بیشتر گره های تیروئید هیچ علامتی را ایجاد نمی کنند. با این وجود، اگر زیادی بزرگ شوند، می توانند باعث تورم در گردن و منجر به مشکلات تنفسی و بلع، درد و گواتر شوند.
علائم گره های تیروئید در موارد شدیدتر مشابه علائم پرکاری تیروئید است و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ضربان قلب بالا
- عصبی بودن
- افزایش اشتها
- لرزیدن
- کاهش وزن
- رطوبت پوست
- بیماری گریوز: گریوز یک اختلال خود ایمنی است که هنگامی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غده تیروئید حمله می کند رخ می دهد. این می تواند باعث تولید بیش از حد هورمون مسئول تنظیم سوخت و ساز شود.
در صورت وجود سطح بالایی از هورمون تیروئید در جریان خون شما، سیستم بدن شما سرعت می یابد و علائم پرکاری تیروئید ایجاد می کند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- اضطراب
- تحریک پذیری
- خستگی
- لرزش دست
- افزایش یا نامنظمی ضربان قلب
- تعرق مفرط
- خوابیدن دشوار
- اسهال یا حرکات مکرر روده
- تغییر چرخه قاعدگی
- گواتر
- مشکلات بینایی
- کم کاری تیروئید: یا به عبارت دیگر تولید کم هورمون تیروئید، ناشی از بیماری خودایمنی، شایع ترین علت کم کاری تیروئید است.
علائم کم کاری تیروئید شامل موارد زیر می شود:
- خستگی
- افزایش وزن
- یبوست
- عدم تحمل سرما
- موهای خشک و نازک
- خشکی پوست
- ضربان قلب آهسته
- صدای خشن
- پف صورت
- افزایش جریان قاعدگی در زنان جوان
- سرطان تیروئید: سرطان تیروئید بسیار نادر است و در صورت بروز اغلب قابل درمان می باشد. درمان سرطان تیروئید با جراحی، پرتودرمانی و درمان های هورمونی امکان پذیر است.
علائم سرطان تیروئید شامل موارد زیر است:
- وجود توده در گردن
- تورم غدد
- احساس تنگی در گردن
- مشکل در تنفس یا بلع
- صدای خشن
تیروئید
آزمایشات تشخیص تیروئید
آنتی بادی های ضد TPO: در بیماری خودایمنی تیروئید، پروتئین ها به اشتباه به آنزیم پراکسید از تیروئید حمله می کنند، که این آنزیم توسط تیروئید برای ساخت هورمون های تیروئید استفاده می شود.
سونوگرافی تیروئید: با قرار دادن یک پروب بر روی پوست گردن و انعکاس امواج صوتی، پزشک قادر به شناسایی و تشخیص نواحی غیرطبیعی بافت تیروئید است.
اسکن تیروئید: مقدار کمی از ید رادیواکتیو به صورت خوراکی مصرف می شود. سپس در حالی که این ید رادیواکتیو در غده تیروئید متمرکز شده، از غده تیروئید عکس گرفته می شود.
بیوپسی تیروئید: در صورتی که بیمار مشکوک به سرطان تیروئید باشد، مقدار کمی از بافت تیروئید برای تشخیص سرطان برداشته می شود. به طور معمول بیوپسی تیروئید با سوزن انجام می شود.
هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH): هورمون TSH که توسط مغز ترشح می شود، میزان انتشار هورمون تیروئید را تنظیم می کند. آزمایش خونی که بالا بودن TSH را نشان می دهد، نشانگر سطح پایین هورمون تیروئید (کم کاری تیروئید) است و TSH پایین نشان دهنده پرکاری تیروئید می باشد.
T3 و T4 (تیروکسین): میزان ترشح هورمون تیروئید، با یک آزمایش خون ارزیابی می شود.
تیروگلوبولین ها: ماده ترشح شده توسط تیروئید است که به عنوان نشانگر سرطان تیروئید مورد استفاده قرار می گیرد. معمولا این آزمایش برای بیماران مبتلا به سرطان تیروئید انجام می شود. مقادیر زیاد آن نشان دهنده عود سرطان است.
سایر آزمایشات تصویربرداری: در صورت شیوع سرطان تیروئید، آزمایشاتی مانند سی تی اسکن، اسکن MRI یا اسکن PET می توانند در شناسایی میزان شیوع کمک کنند.
تیروئید
درمان تیروئید
جراحی تیروئید (تیروئیدکتومی): در صورت بروز سرطان تیروئید، گواتر و پرکاری تیروئید ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید. جراح تمام یا بخشی از غده تیروئید را در طول عمل جراحی برمی دارد.
داروهای ضد تیروئید: این داروها می توانند تولید هورمون تیروئید در شرایط پرکاری تیروئید را آهسته کنند. دو داروی ضد تیروئیدی متداول، متیمازول و پروپیلتوریوراسیل هستند.
ید رادیواکتیو: مصرف دوز کم ید (نمک) رادیواکتیویته می تواند برای آزمایش غده تیروئید یا از بین بردن غده بیش فعال مورد استفاده قرار گیرد. مصرف دوزهای بالای ید رادیواکتیو برای از بین بردن بافت های سرطانی استفاده می شود.
پرتودرمانی خارجی: اغلب از تشعشع پرتو هدایت شده به سمت غده تیروئید در طی چند جلسه برای درمان سرطان تیروئید استفاده می شود. پرتوهای پرانرژی به از بین بردن سلول های سرطانی تیروئید کمک می کنند.
قرص های هورمونی تیروئید: مصرف روزانه قرص های هورمونی تیروئید، جایگزین کمبود میزان تولید هورمون تیروئید است. قرص های هورمونی تیروئید برای درمان کم کاری تیروئید و همچنین برای جلوگیری از بازگشت مجدد سرطان تیروئید بعد از درمان استفاده می شوند.
TSH نوترکیب انسانی: تزریق این ماده تحریک کننده تیروئید، به منظور ظاهر شدن سرطان تیروئید با وضوح بیشتر در تست های تصویربرداری انجام می شود.
جلوگیری از اختلال عملکرد تیروئید
اغلب جلوگیری از کم کاری تیروئید یا پرکاری آن ممکن نیست، اما مصرف نمک یددار می تواند به جلوگیری از کم کاری تیروئید کمک کند. پرکاری تیروئید، یک بیماری خودایمنی است که قابل پیشگیری نمی باشد. در صورت بروز علائم پرکاری هورمون تیروئید می توانید با تجویز متخصص داخلی، مصرف قرص های هورمونی را شروع کنید.
جلوگیری از ابتلا به بیماری تیروئید برای همگان ممکن نیست، اما با تشخیص زودهنگام و پیروی از درمان تجویزی پزشک، می توان از عوارض آن جلوگیری کرد.
ثبت ديدگاه