در این نوشته می خوانید:
آندوسکوپی فوقانی که آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی نیز نامیده می شود، روشی است که در آن پزشک از یک لوله نازک و انعطاف پذیر به نام آندوسکوپ برای بررسی بصری دستگاه گوارش فوقانی شما استفاده می کند. دستگاه گوارش فوقانی شامل مری، معده و اولین قسمت روده کوچک به نام دوازدهه است. این کار با کمک یک دوربین کوچک در انتهای یک لوله بلند و انعطاف پذیر و منبع نور در نوک آن انجام می شود تا این امکان را برای پزشک شما، متخصص بیماری های دستگاه گوارش (متخصص گوارش) فراهم کند تا مشکل شما را تشخیص و گاهی اوقات درمان کند.
اصطلاح پزشکی برای آندوسکوپی فوقانی ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی esophagogastroduodenoscopy است. ممکن است آندوسکوپی فوقانی را در مطب پزشک، مرکز جراحی سرپایی یا بیمارستان انجام دهید.
چرا روش آندوسکوپی انجام می شود؟
آندوسکوپی فوقانی برای تشخیص و گاهی اوقات درمان بیماری هایی استفاده می شود که قسمت فوقانی دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می دهند. دستگاه گوارش فوقانی شامل مری، معده و ابتدای روده کوچک (اثنی عشر) است.
پزشک معالج شما ممکن است فرایند آندوسکوپی را برای اهداف زیر توصیه کند:
- بررسی علائم. آندوسکوپی می تواند به تعیین علت علائم و نشانه های گوارشی مانند سوزش سر دل، تهوع، استفراغ، درد شکم، مشکل در بلع، تهوع، استفراغ و خونریزی گوارشی کمک کند.
- تشخیص. آندوسکوپی فرصتی برای آزمایش بیماری ها و شرایطی فراهم می کند که ممکن است باعث کم خونی، خونریزی، التهاب یا اسهال شوند. همچنین می تواند برخی از سرطان های دستگاه گوارش فوقانی را تشخیص دهد. برای تشخیص التهاب، زخم ها، تومورها و سایر زائده های غیر طبیعی در دستگاه گوارش فوقانی، آندوسکوپی اغلب نتایج دقیق تری نسبت به عکس رادیولوژی با اشعه ایکس نشان می دهد، بنابراین بررسی مسائلی مانند این را برای پزشکان آسان تر می کند.
- برای جمع آوری یک بافت نمونه کوچک برای بررسی (همچنین به عنوان بیوپسی آندوسکوپی شناخته می شود). بیوپسی به پزشک کمک می کند تا تشخیص دهد که آیا بافت گرفته شده خوش خیم یا بدخیم است. گرچه نمونه برداری معمولاً برای تشخیص سرطان انجام می شود، ممکن است پزشک برای آزمایش هلیکوباکتر پیلوری، باکتری عامل زخم، نیز بیوپسی انجام دهد.
برای انجام آزمایش سیتولوژی، فرایندی که در آن پزشک از یک برس کوچک برای بدست آوردن سلول ها برای تجزیه و تحلیل استفاده می کند.
- درمان. پزشک شما برای درمان شرایط غیر طبیعی، مانند کشش مری باریک، می تواند از طریق آندوسکوپ ابزارهای ویژه ای را برای درمان مشکلات دستگاه گوارشی عبور دهد. به عنوان مثال، از آندوسکوپی می توان برای سوزاندن عروق خونریزی دهنده برای توقف خونریزی، گشاد کردن مری باریک، جدا کردن پولیپ یا برداشتن یک جسم خارجی استفاده کرد. این فرایندها ناراحتی اندکی ایجاد می کنند یا اصلاً ناراحت نمی شوند.
گاهی اوقات آندوسکوپی با فرایندهای دیگر مانند سونوگرافی ترکیب می شود. ممکن است یک پروب اولتراسوند به آندوسکوپ متصل شود تا تصاویری از دیواره مری یا معده شما ایجاد کند. سونوگرافی آندوسکوپی همچنین ممکن است به ایجاد تصاویری از اندام هایی مانند پانکراس کمک کند که دسترسی به آنها دشوار است. آندوسکوپ های جدیدتر از ویدئوی با کیفیت بالا برای ارائه تصاویر واضح تر استفاده می کنند.
بسیاری از آندوسکوپ ها با فناوری به نام تصویربرداری باند باریک استفاده می شوند. تصویربرداری باند باریک از نور مخصوصی برای کمک به تشخیص بهتر شرایط پیش سرطانی مانند مری بارت Barrett’s esophagus استفاده می کند.
روش آندوسکوپی
خطرات آندوسکوپی
به طور کلی، آندوسکوپی فوقانی یک آزمایش بسیار ایمن است. هنگامی که توسط پزشکان آموزش دیده و با تجربه بالا انجام شود، عوارض آندوسکوپی فوقانی و پولیپکتومی نادر هستند.
آندوسکوپی یک فرایند بسیار ایمن است. عوارض نادر عبارتند از:
- خونریزی. اگر این فرایند شامل برداشتن یک تکه بافت برای آزمایش (بیوپسی یا نمونه برداری) یا درمان مشکل دستگاه گوارش باشد، خطر عوارض خونریزی در ناحیه ای که بافت نمونه برداری شده یا پولیپ ها برداشته شده اند پس از آندوسکوپی افزایش می یابد. در حالی که ممکن است خونریزی رخ دهد، خونریزی اغلب جزئی است و می تواند خود به خود از بین برود. البته توجه داشته باشید که خونریزی ممکن است چند روز پس از عمل رخ دهد. در موارد نادر، چنین خونریزی ممکن است به تزریق خون نیاز داشته باشد.
- عفونت. بیشتر آندوسکوپی ها شامل معاینه و بیوپسی است و خطر عفونت اندک هستند. هنگامی که اقدامات اضافی به عنوان بخشی از آندوسکوپی شما انجام می شوند، خطر بروز عفونت افزایش می یابد. بیشتر عفونت ها جزئی هستند و با آنتی بیوتیک قابل درمان هستند. در صورتی که در معرض خطر بالاتر عفونت قرار دارید، ممکن است پزشک معالج شما قبل از عمل به شما آنتی بیوتیک های پیشگیرانه بدهد.
- پارگی دستگاه گوارش. پارگی در مری یا قسمت دیگری از دستگاه گوارش فوقانی شما ممکن است به بستری شدن در بیمارستان و گاهی اوقات جراحی برای ترمیم آن نیاز داشته باشد. خطر این عارضه بسیار اندک است- تقریباً در 1 مورد از هر 2500 تا 11000 آندوسکوپی فوقانی تشخیصی رخ می دهد. در صورتی که اقدامات اضافی مانند گشاد کردن مری شما انجام شود، خطر افزایش می یابد.
- واکنش به آرامبخش یا بیهوشی. آندوسکوپی فوقانی معمولاً با آرام بخش یا بیهوشی انجام می شود. نوع بیهوشی یا آرامبخشی به فرد و دلیل انجام این فرایند بستگی دارد. خطر واکنش به آرامبخش یا بیهوشی وجود دارد، اما این خطر اندک است. یا ممکن است عوارض ناشی از اختلال قلبی یا ریوی موجود را تجربه کنید.
- در حالی که عوارض بعد از آندوسکوپی فوقانی نادر هستند، شناسایی علائم اولیه عوارض احتمالی مانند درد شدید شکم، تب و لرز، مشکل در بلع، افزایش اندازه گلو و خونریزی (مثلاً مدفوع سیاه) بسیار مهم است. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
شما با پیروی دقیق از دستورالعمل های پزشک معالج خود برای آماده شدن برای آندوسکوپی، مانند ناشتا بودن و قطع برخی داروها، می توانید خطر عوارض خود را کاهش دهید.
علائمی که می توانند به معنای عارضه باشند
علائمی که بعد از آندوسکوپی باید مراقب آنها باشید عبارتند از:
- تب
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- مدفوع خونی، سیاه یا بسیار تیره رنگ
- مشکل در بلع
- درد شدید یا مداوم شکم
- استفراغ، بخصوص اگر استفراغ شما خونی یا شبیه تفاله قهوه باشد.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.
آماده شدن برای انجام آندوسکوپی
پزشک معالج شما دستورالعمل های خاصی را برای آماده شدن برای آندوسکوپی به شما می دهد. ممکن است از شما خواسته شود که:
- قبل از آندوسکوپی ناشتا باشید. به شما توصیه می شود که معده خالی داشته باشید. به این معنا که قبل از عمل یا طبق دستور پزشک حداقل هشت ساعت خوردن غذاهای جامد را متوقف کنید و چهار ساعت قبل از آندوسکوپی از نوشیدن مایعات خودداری کنید. این برای اطمینان از خالی بودن معده شما برای انجام این فرایند است. خالی بودن معده این امکان را برای پزشک فراهم می کند تا دید واضحی از دستگاه گوارش فوقانی شما داشته باشد. در غیر این صورت، ذرات غذا می توانند دید پزشک شما را مسدود کرده و شرایط مهمی که ممکن است وجود داشته باشند را پنهان کنند. همچنین خالی بودن معده از آسپیراسیون یا خفگی در حین معاینه جلوگیری می کند.
- مصرف برخی داروها را متوقف کنید. قبل از آندوسکوپی در مورد تمام داروها و مکمل هایی که مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از داروها ممکن است به دستورالعمل های خاصی نیاز داشته باشند. ممکن است لازم باشد مصرف آنها را قطع کنید یا دوز معمول خود را تنظیم کنید. در صورت امکان، در روزهای قبل از آندوسکوپی، باید مصرف برخی از داروهای رقیق کننده خون مانند محصولات آسپرین، رقیق کننده های خون (مانند وارفارین یا هپارین) را متوقف کنید. رقیق کننده های خون ممکن است خطر خونریزی شما را در صورت انجام برخی روش ها در طول آندوسکوپی افزایش دهند. اگر شرایطی مانند دیابت، بیماری قلبی یا فشار خون بالا دارید، پزشک دستورالعمل های خاصی را در مورد داروها به شما خواهد داد. داروهای آرتریت، انسولین و فرآورده های آهن نیز ممکن است به تغییر دوز نیاز داشته باشند. همچنین مهم است که در صورت داشتن بیماری ریوی و قلبی و همچنین هرگونه آلرژی به داروها به پزشک خود اطلاع دهید.
آماده شدن برای انجام آندوسکوپی
برای بهبودی خود از قبل برنامه ریزی کنید.
اکثر افرادی که تحت آندوسکوپی فوقانی قرار می گیرند، یک آرام بخش دریافت می کنند تا آنها را آرام کند و در طول فرایند راحت تر باشند. از قبل برای بهبودی خود تا از بین رفتن آرامبخش برنامه ریزی کنید. ممکن است از نظر ذهنی هوشیار باشید، اما حافظه، زمان واکنش و قضاوت شما ممکن است مختل شوند. کسی را پیدا کنید که شما را تا منزل برساند. همچنین ممکن است نیاز داشته باشید که یک روز را از محل کار خود مرخصی بگیرید. به مدت 24 ساعت رانندگی نکنید و هیچ تصمیم مهم شخصی یا مالی نگیرید.
آنچه می توانید انتظار داشته باشید.
در طول آندوسکوپی
در طول فرایند آندوسکوپی فوقانی، از شما خواسته می شود که روی یک میز به پشت یا به پهلو دراز بکشید. همانطور که فرایند در حال انجام است این مراحل انجام می شوند:
- اغلب مانیتورها به بدن شما متصل می شوند. این مانیتورها این امکان را برای تیم مراقبت شما فراهم می کنند تا تنفس، فشار خون و ضربان قلب شما را کنترل کنند.
- ممکن است یک داروی آرام بخش دریافت کنید. این دارو از طریق ورید ساعد به شما کمک می کند تا در طول آندوسکوپی آرام باشید.
- ممکن است از یک بی حس کننده داخل دهان شما استفاده شود. یک اسپری بی حس کننده گلوی شما را بی حس می کند تا برای قرار دادن لوله بلند و انعطاف پذیر (اندوسکوپ) آماده شود. ممکن است از شما خواسته شود که از محافظ دهان پلاستیکی استفاده کنید تا دهان شما را باز نگه دارد.
- سپس آندوسکوپ داخل دهان شما قرار می گیرد. پزشک معالج ممکن است از شما بخواهد که با عبور آندوسکوپ از گلویتان، عمل بلع را انجام دهید. ممکن است مقداری فشار در گلوی خود احساس کنید، اما نباید درد احساس کنید.
پس از عبور آندوسکوپ از گلو نمی توانید صحبت کنید، گرچه می توانید صدا ایجاد کنید. آندوسکوپ در تنفس شما اختلال ایجاد نمی کند.
همانطور که آندوسکوپ در مری شما حرکت می کند:
- یک دوربین کوچک در نوک آن تصاویر را به یک مانیتور ویدئویی در اتاق معاینه منتقل می کند. پزشک معالج شما این مانیتور را تماشا می کند و به دنبال هر چیز غیرعادی در دستگاه گوارش فوقانی شما خواهد بود. اگر چیزی غیر عادی در دستگاه گوارش شما یافت شد، می توان تصاویر را برای بررسی بعدی ذخیره کرد.
- ممکن است فشار هوای ملایم به درون مری شما وارد شود تا دستگاه گوارش شما را باد کند. این امکان برای آندوسکوپ فراهم می شود تا آزادانه حرکت کند و این امکان را به شما می دهد که چین های دستگاه گوارش شما راحت تر بررسی شوند. ممکن است از هوای اضافه شده احساس فشار یا پری کنید.
- پزشک معالج شما از طریق آندوسکوپ ابزارهای جراحی ویژه ای را برای جمع آوری نمونه بافت یا برداشتن پولیپ عبور می دهد. این کار با کمک یک مانیتور ویدئویی برای هدایت ابزارها انجام می شود.
پس از پایان معاینه، آندوسکوپ به آرامی از طریق دهان شما جمع می شود. آندوسکوپی معمولاً 15 تا 30 دقیقه طول می کشد.
در طول آندوسکوپی
بعد از آندوسکوپی
بعد از آندوسکوپی، شما را به یک اتاق ریکاوری می برند تا آرام بنشینید یا دراز بکشید. ممکن است یک ساعت یا بیشتر بمانید. در طول این مدت، تیم مراقبت های شما می تواند شما را تحت نظر داشته باشد، زیرا آرامبخش شروع به از بین رفتن می کند. هنگامی که در منزل هستید، ممکن است برخی از علائم خفیف ناراحت کننده بعد از آندوسکوپی را تجربه کنید، از جمله:
- نفخ و گاز
- گرفتگی
- گلو درد
این علائم و نشانه ها به مرور زمان بهبود خواهند یافت. اگر نگران هستید یا کاملاً ناراحت هستید، با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
بقیه روز بعد از آندوسکوپی راحت باشید. پس از دریافت داروی آرام بخش، ممکن است احساس هوشیاری کنید، اما زمان واکنش شما تحت تأثیر قرار می گیرد و قضاوت به تأخیر می افتد.
نتایج
زمانی که نتایج آندوسکوپی را دریافت می کنید به وضعیت شما بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر آندوسکوپی برای جستجوی زخم انجام شده باشد، ممکن است بلافاصله پس از فرایند، نتایج را دریافت کنید. اگر نمونه بافتی (بیوپسی) جمع آوری شود، ممکن است لازم باشد چند روز صبر کنید تا نتایج آزمایش را از آزمایشگاه دریافت کنید. از پزشک معالج خود بپرسید که چه زمانی می توانید انتظار نتایج آندوسکوپی خود را داشته باشید.
ثبت ديدگاه