در این نوشته می خوانید:
بنا به تعریف سازمان جهانی بهداشت، پوکی استخوان در اثر یک اختلال اسکلتی ایجاد می شود که طی آن استحکام بافت استخوان ها در بدن کاهش پیدا می کند و فرد نسبت به یک انسان سالم بیشتر در معرض خطر شکستگی استخوان ها قرار می گیرد. این بیماری که به استئوپروز نیز موسوم است، به طور تقریبی از هر دو خانم بیشتر از ۵۰ سال و از هر ۱۲ مرد بیشتر از ۵۰ سال، یک نفر را درگیر خود می کند. وخیم ترین شکستگی های استخوانی که در اثر وجود پوکی استخوان در افراد ایجاد می شود، شکستگی لگن، مچ و ستون مهره ها است.
به عنوان مثال میزان مرگ و میر بر اثر شکستگی لگن بیش از ۲۰ درصد است. در واقع مطالعات انجام شده نشان می دهد بیش از ۵۰ درصد بیمارانی که بر اثر سانحه ای دچار شکستگی‌لگن می شوند، هرگز قادر به بازگشت به حالت ایستاده قبل و راه رفتن صحیح نخواهند بود و متاسفانه تقریباً حدود ۱۰ درصد آن ها نیازمند مراقبت دائمی می شوند. نتایج نشان می دهد شکستگی لگن در زنان بیش از مردان رخ می دهد. نتایج مطالعات همچنین بیانگر آن است که سه چهارم شکستگی های لگن در هر سال در زنان رخ می دهد.
پوکی استخوان درمان
پوکی استخوان
پوکی استخوان در خانم ها و اقایان از سنین ۳۵ سالگی آغاز می شود. دلایل ابتلا به پوکی استخوان زیاد است؛ با این وجود شایع ترین دلایل ابتلا به این بیماری شامل موارد زیر می شود:
- رژیم غذایی نادرست
- نداشتن فعالیت مناسب و کم تحرکی
- وضعیت نادرست بدن هنگام خواب
- داشتن ویژگی های وراثتی
در صورتی که بخواهیم علل بیماری پوکی استخوان را به صورت جزئی تر بررسی کنیم، باید گفت پوکی استخوان در اثر از دست رفتن مواد معدنی داخل استخوان ها اتفاق می افتد. در اثر این عامل استحکام استخوان به مرور کاهش می یابد. این امر خصوصاً در بانوان و در دوران یائسگی بیشتر رخ می دهد، زیرا کاهش سطح هورمون استروژن در دوران یائسگی در کاهش مواد معدنی بدن تاثیر گذار است. کمبود کلسیم و ویتامین D و پروتئین ها نیز در بروز پوکی استخوان نقش چشمگیری دارد.
درمان پوکی استخوان
لازم به ذکر است، استعمال دخانیات یکی دیگر از دلایلی است که پوکی استخوان را افزایش می دهد.کمبود مواد معدنی موجود در رژیم غذایی افراد موجب می شود تا بافت های استخوانی آن ها تحلیل رفته، این فقدان هرگز جبران نشود و در نتیجه استخوان از لحاظ مواد معدنی دچار کمبود شده، پوکی استخوان اتفاق می افتد.
با افزایش سن روند تخریب بافت های استخوانی و تحلیل آن ها بیش از پیش صورت می گیرد و در نتیجه در دوران کهنسالی بیشتر افراد بدون تفاوت در جنسیت آن ها دچار پوکی استخوان خواهد شد.
در صورت وجود بیماری های زمینه ای مانند پرکاری تیروئید، کم کاری غدد جنسی، دیابت، بیماری آرتریت روماتوئید و هم چنین مصرف برخی داروها مانند کورتیکو استروئید، هپارین، فوروزماید و غیره در طولانی مدت، فرد به احتمال خیلی زیاد مبتلا به پوکی استخوان خواهد شد. مصرف نوشیدنی های الکلی و کاهش توده بدنی از دیگر دلایل بروز پوکی استخوان در سنین مختلف محسوب می شود.
علائم و نشانه ها
احساس درد در نواحی مختلف استخوان های بدن انسان می تواند یکی از علائم ابتدایی پوکی استخوان محسوب شود. چنانچه هنگام لمس استخوان های بدن خود احساس دردهای موضعی می کنید خصوصاً در نقاط عبور خط وزن که شامل بخش انتهایی مهره های کمر، گردن، استخوان ران، ساق پا و لگن می شود، این امر می تواند یک عامل هشدار دهنده برای وجود خطر پوکی استخوان محسوب شود. همچنین کوتاه شدن قد نسبت به سال های گذشته یکی دیگر از علائم تحلیل بافت استخوانی به صورت تدریجی است.
انحنا پیدا کردن ستون مهره ها و خمیدگی نیز از جمله نشانه های شایع هشدار دهنده این بیماری به شمار می رود. متاسفانه باید گفت برخلاف بسیاری از بیماری های مزمن که نشانه های واضحی از خود بر جای می‌گذارند، پوکی استخوان تا زمانی که بیمار دچار یک شکستگی در اثر وقوع یک حادثه نشود، بدون علامت باقی می ماند. بیشتر شکستگی هایی که در بیماران مبتلا به پوکی استخوان اتفاق می افتد شکستگی هایی است که در اثر یک اعمال فشار جزئی و به عنوان مثال حتی هنگام عطسه و یا خم شدن اتفاق می افتد.
لازم است توجه داشته باشید پوکی استخوان یک بیماری قابل پیش گیری، قابل کنترل و حتی قابل درمان است. به این منظور باید رژیم غذایی مناسب داشته باشید و داروهای تقویتی مصرف کنید. تمامی افراد در سنین بالا مبتلا به این بیماری خواهند شد ولی دقت داشته باشید این امر مساوی با زمین گیر شدن و ناتوانی جسمی نخواهد بود، لذا بهتر است پزشکان از ایجاد هراس در بیماران خود خودداری کنند و به آن ها روحیه بدهند، زیرا همانطور که پیش از این نیز به آن اشاره شد، کاهش تراکم بافت های استخوانی و از بین رفتن آن ها از جمله دلایل شایع بروز این بیماری است که خوشبختانه می توان با اصلاح رژیم غذایی و فعالیت های بدنی آن را بهبود بخشید.
درمان پوکی استخوان
دلایل ابتلا به پوکی استخوان
مهمترین عواملی که به احتمال زیاد بیمار را مبتلا به پوکی استخوان می کند، شامل موارد زیر می شود:
- جنسیت زنانه
- افزایش سن
- عامل وراثت
- یائسگی
- سابقه ابتلا به بیماری دیابت برای مدت بیش از 5 سال
- سابقه ابتلا به تالاسمی ماژور
- سابقه ابتلا به آرتریت روماتوئید در مردان
مواردی که به آن ها اشاره شد، از جمله عواملی است که به احتمال خیلی زیاد فرد را مبتلا به پوکی استخوان خواهد کرد. لازم به ذکر است نتایج تحقیقات انجام گرفته حاکی از آن است که از هر دو نفر بیمار مبتلا به دیابت یک نفر پوکی استخوان دارد.
دلایل قابل پیش گیری پوکی استخوان
عوامل ابتلا به پوکی استخوان که می توان از آن ها جلوگیری کرد، شامل موارد زیر است:
- کاهش شاخص تراکم بدنی
- مصرف دخانیات و نوشیدنی های الکلی
- داشتن رژیم غذایی ناسالم و عاری از مواد معدنی و کمبود ویتامین D
عوامل بالا از جمله مواردی است که می توان با رفع آن ها از ابتلا به پوکی استخوان در سنین پیری جلوگیری کرد.
چگونگی پیشگیری از پوکی استخوان و کاهش عوارض آن
در صورتی که افراد سلامت بهداشتی و روانی بدن خود را به صورت مناسب حفظ کنند و رژیم غذایی صحیح داشته و فعالیت بدنی کافی داشته باشند، می توانند بافت های استخوانی خود را تقویت و ترمیم کنند. به این منظور باید با مصرف مواد غذایی مفید، بافت استخوان را افزایش دهند تا از پوکی استخوان در سنین بالا پیش گیری کرده، عوارض آن را به حد زیادی کاهش دهند. از جمله روش های اصلاحی در رژیم غذایی می توان به عنوان مثال به موارد زیر اشاره کرد:
- زنان باید روزانه مصرف ۱۰۰ میلی گرم کلسیم را در سبد غذایی خود قرار دهند، که با افزایش سن این مقدار افزایش یافته برای سنین ۵۰ سال به بالا باید به ۱۵۰۰ میلی گرم در روز افزایش پیدا کند. علاوه بر این زنان باردار و زنانی که در دوران شیردهی قرار دارند حداقل روزانه ۱۲۰۰ میلی‌گرم کلسیم باید مصرف کنند که این میزان بنا به صلاحدید پزشک می تواند تا ۲ هزار میلی‌گرم در روز نیز زیاد شود. مواد غذایی غنی از کلسیم شامل کشک، شیر، ماست، پنیر و ماهی هستند.
- توجه داشته باشید مصرف ویتامین D همراه با مواد غذایی حاوی کلسیم موجب افزایش میزان جذب کلسیم بدن خواهد شد. به همین دلیل به افرادی که کمبود ویتامین D دارند، توصیه می شود این مکمل را به همراه وعده های غذایی خود و یا شب هنگام مصرف کنند تا باعث افزایش جذب کلسیم در بدن آن ها نیز شود.
- علاوه بر اصلاح رژیم غذایی، اصلاح وضعیت رفتاری انسان نیز در هنگام نشست و برخاست موجب حفظ سلامت استخوان ها و جلوگیری از پوکی استخوان خواهد شد.
درمان پوکی استخوان
از جمله این موارد می توان به نکات زیر اشاره کرد:
- صاف نشستن
- عدم قوز کردن هنگام ایستادن به منظور پیش گیری از ورود آسیب به ستون مهره ها
- قرار دادن یک بالش کوچک برای پر کردن گودی کمر روی صندلی راننده هنگام رانندگی
- تغییر وضعیت مکرر بدن هنگام کار و نرمش کردن بین ساعات کاری
- استفاده از کمربند و یا شال پهن در دور کمر هنگام داشتن فعالیت های سنگین
- توجه داشته باشید؛ به منظور پیش گیری از پوکی استخوان ورزش هایی نیز می توان انجام داد: از جمله روزانه ۳۰ دقیقه پیاده روی و شنا کردن که موجب استحکام بافت استخوان ها و مفاصل خواهد شد.
- علاوه بر این توصیه می شود به منظور جذب بیشتر ویتامین D پوست خود را به طور مستقیم در معرض نور آفتاب قرار دهید و از مصرف نوشیدنی های گازدار مانند انواع نوشابه ها خودداری کنید.
ثبت ديدگاه