افزایش یا کاهش سطح تستوسترون در زنان

تستوسترون یک هورمون جنسی مردانه یا آندروژن است که در تخمدان های زنان به مقدار کم تولید می شود. ترکیب هورمون استروژن، هورمون جنسی زنانه، همراه با تستوسترون به رشد و ترمیم بافت های تولید مثل زنان (رحم)، استخوان بندی و حتی به خلق و خوی زنان نیز کمک می کند. با این حال، بدن زنان و مردان هر دو این هورمون را تولید می کند. آنها معمولاً در یک مکان در بدن تولید می شوند و به اعضای دیگر می روند. سایر هورمون های بدن شامل هورمون رشد و هورمون تحریک کننده تیروئید هستند. تستوسترون یک هورمون آندروژن است که ویژگی های مردانه در بدن تولید می کند. تستوسترون در مکان های مانند بیضه مردان، تخمدان زنان و غدد فوق کلیه تولید می شود.

بدن مردان میزان تستوسترون بیشتری تولید می کند. در هر دو جنس زن و مرد، در صورت عدم تعادل سطح تستوسترون، عوارض زیادی ممکن است به وجود آید. تستوسترون مسئول اصلی رشد اندام های خارجی و داخلی مردان است. که شامل اندام های تولید مثل مردان مانند آلت تناسلی و بیضه ها است. در دوران بلوغ ، تستوسترون مسئول رشد بدن، بم شدن صدا و رشد مو در ناحیه شرمگاه ، صورت و زیر بغل می باشد. همچنین مردان برای تولید اسپرم به تستوسترون بالایی نیاز دارند. تستوسترون میل جنسی زنان را افزایش می دهد. همچنین چرخه قاعدگی زنان را تنظیم می کند. تستوسترون برای رشد سلول های قرمز خون مفید می باشد. همچنین بر تراکم استخوان و کنترل چربی و قدرت عضلانی مردان تاثیر می گذارد.

طبق نظر پزشکان، محدوده طبیعی سطح تستوسترون برای خانم ها:

اگر بخواهیم این جدول را برایتان تشریح کنیم باید بگوییم که برای سنین بین 10 تا 11 سال سطح تستسترون بین 7 تا 44 نانو گرم در دسی لیتر، 12 تا 16 سال سطح تستسترون بین 7 تا 75 نانو گرم در دسی لیتر، 17 تا 18 سال سطح تستسترون بین 20 تا 75 نانو گرم در دسی لیتر و برای بالای 19 سال سطح تستسترون 60 نانو گرم در دسی لیتر می باشد.

سطح تستوسترون برای مردان بیشتر است، بسته به سن برای سنین بین 10 تا 11 سال سطح تستسترون بین 7 تا 130 نانو گرم در دسی لیتر، 12 تا 13 سال سطح تستسترون بین 7 تا 800 نانو گرم در دسی لیتر، 14 سال سطح تستسترون بین 7 تا 200 نانو گرم در دسی لیتر، 15 تا 16 سال سطح تستسترون بین 100 تا 200 نانو گرم در دسی لیتر، 17 تا 18 سال سطح ستسترون بین 200 تا 300 نانو گرم در دسی لیتر و برای 19 سال به بالا سطح تستسترون بین 240 تا 950 نانو گرم در دسی لیتر است. عدم تعادل تستوسترون در بدن زنان می تواند اثرات مخربی بر سلامت و میل جنسی زن داشته باشد.

افزایش سطح تستوسترون در زنان

علائم بالا رفتن سطح تستوسترون در بدن زنان

تستوسترون زیاد می تواند علائمی ایجاد کند که ظاهر فیزیکی زن را تحت تأثیر قرار دهد از جمله این علایم می توان به افزایش موهای زائد بدن به ویژه موهای صورت، طاس شدن به شکل سکه ای، آکنه و حساسیت صورت، بزرگ شدن کلیتوریس، کوچک شدن اندازه پستان ها، بم شدن صدا و افزایش توده عضلانی بدن اشاره داشت. مقادیر بیش از حد تستوسترون در زنان نیز می تواند باعث مشکلاتی از جمله: چرخه قاعدگی نامنظم، میل جنسی کم و تغییر روحیه و افسردگی شود. در موارد شدیدتر عدم تعادل تستوسترون در زنان، میزان تستوسترون بالا می تواند باعث ناباروری و چاقی مفرط شود.

تشخیص تستوسترون بالا در بدن

اگرعلائم ذکر شده در بالا را مشاهده کردید، باید با پزشک خود صحبت کنید .پزشک متخصص ابتدا شما را معاینه کرده و بر اساس علائم موجود بیماری شما را تشخیص می دهد. سپس در صورت لزوم برای شما آزمایشات اضافی می نویسد. در طول معاینه اگر پزشک شما علائمی مانند رویش  موهای غیر طبیعی در صورت به خصوص زیر چانه، ظهور جوش و آکنه در صورت و کمر و بازوها، افزایش موهای زائد بدن و پر پشت شدن موهای ناحیه واژن را ببینید حتما شروع به اقدامات درمانی برایتان می کند. اگر به نظر می رسد علائم غیرطبیعی در بدن شما ظاهر شده است، به طور حتم پزشک آزمایش تستوسترون را برای اندازه گیری سطح هورمون در خون تجویزمی کند. برای انجام این آزمایش، پزشک مقداری از خون شما را می گیرد و از نظر سطح هورمون بررسی می کند. صبح سطح تستوسترون در بالاترین مقدار قرار دارد لذا این آزمایش معمولاً صبح انجام می شود. قبل از انجام این آزمایش، طبق نظر پزشک باید بعضی داروهای خود را قطع نمایید.

افزایش سطح تستوسترون در زنان

دلایل تستوسترون بالا در زنان

بیماری های مختلف یا اختلالات هورمونی می تواند باعث تغییرات سطح هورمون در بدن زنان شود. شایع ترین علل سطح بالای تستوسترون در بدن زنان بیماری هیرسوتیسم، سندرم تخمدان پلی کیستیک و هایپرپلازی مادرزادی آدرنال است.

بیماری هیرسوتیسم

هیرسوتیسم یک بیماری هورمونی در زنان است که باعث رشد موهای ناخواسته، به ویژه در پشت کمر، صورت، زیر چانه و قفسه سینه می شود. میزان رشد موهای بدن بسیار وابسته به ژنتیک است، اما رشد ناخواسته موها در درجه اول به دلیل عدم تعادل هورمون های آندروژن ایجاد می شود.

سندرم تخمدان پلی کیستیک

سندرم تخمدان پلی کیستیک  یکی دیگر از اختلالات هورمونی است که به دلیل وجود بیش از حد هورمون های آندروژن در زنان ایجاد می شود. از علایم ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک می توان به رشد ناخواسته موی های بدن و بزرگ شدن تخمدان اشاره کرد. سایر عوارض رایج این بیماری ناباروری، سقط جنین، دیابت نوع 2، چاقی مفرط و سرطان آندومتریوز است

 هایپرپلازی مادرزادی آدرنال

هایپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH) نوعی اختلال است که به طور مستقیم بر غدد فوق کلیوی و تولید هورمون های بدن تأثیر می گذارد. درصورت ابتلا به این بیماری بدن بیش از حد آندروژن تولید می کند. علائم رایج بروزاختلال هایپرپلازی مادرزادی آدرنال در زنان ناباروری، ظهورخصوصیات مردانه، رویش موهای زاید در زیر چانه و ظهور جوش و آکنه شدید در صورت و کمر است.

افزایش سطح تستوسترون در زنان

روش های درمانی تستوسترون بالا

درمان هورمون تستوسترون بالا به علت ایجاد آن بستگی دارد، اما به طور کلی شامل دارو یا تغییر سبک زندگی فرد است. داروهایی که برای درمان تستوسترون بالا استفاده می شوند عبارتند از:

گلوکوکورتیکواستروئیدها

هورمون‌هاى استروئيدى هستند که توسط غده فوق‌کليوى توليد مى‌شوند. گلوکوکورتیکوئیدها، کورتیکواستروئیدهایی هستند که به گیرنده گلوکوکورتیکوئید که تقریباً در هر سلول حیوان مهره دار وجود دارد متصل می شوند. گلوکوکورتیکوئیدها داروهای قدرتمندی هستند که با التهاب مقابله می کنند و برای درمان طیف وسیعی از مشکلات سلامتی و سیستم ایمنی بدن به کار می روند.  بدن شما در واقع گلوکوکورتیکوئیدهای را تولید می کند. این هورمون ها وظایف بسیاری مانند کنترل نحوه استفاده سلول ها از قند و چربی و مهار التهابات را دارند.  نمونه هایی از داروهای گلوکوکورتیکوئید عبارتند از: بکلومتازون، بتامتازون و بودسونید

متفورمین

متفورمین با کاهش میزان قند کبد در خون آزاد می شود. متفورمین باعث می شود بدن شما به انسولین پاسخ بهتری بدهد. انسولین هورمونی است که سطح قند خون شما را کنترل می کند.  بهتر است برای کاهش عوارض جانبی، متفورمین را به همراه وعده غذایی مصرف کنید. عوارض جانبی مرتبط با استفاده از متفورمین می تواند ضعف جسمی (آستنی)،   ضعف جسمی (سستی و ضعف)، اسهال، نفخ شکم، علائم ضعف، درد عضلانی (میالژی)، علائم ضعف، درد عضلانی (درد عضلانی)، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، قند خون پایین (افت قند خون)، کاهش قند خون (هیپوگلیسمی)،  درد شکم (مشکلات دستگاه گوارش) ، اسیدوز لاکتیک (نادر)، درد شکم و سطح پایین ویتامین B-12  باشد.

افزایش سطح تستوسترون در زنان

ن. دارو های ضد بارداری خوراکی

داروهای ضد بارداری خوراکی که به آنها قرص های ضد بارداری نیز گفته می شود، گزینه ای مطمئن برای جلوگیری از بارداری ناخواسته است. بیشتر داروهای ضد بارداری خوراکی حاوی ترکیبی از 2 نوع هورمون استروژن و پروژستین هستند. طبق تحقیقات با مصرف این داروها سطح تستوسترون 60 درصد در بدن کاهش می یابد. در صورت داشتن یکی از موارد زیر نباید قرص های جلوگیری از بارداری را مصرف نمایید: لخته شدن خون، سابقه لخته شدن خون، سابقه سکته یا حمله قلبی و بیماری عروق کرونر. از قرص های ترکیبی محبوب ضد بارداری میکرت، ناتازیا، نوردت، لو اورال، ارتو-نووم، یاز و یاسمین هستند که برایتان نام بردیم.

اسپیرونولاکتون

اسپیرونولاکتون نوعی دارو ادرار آور پتاسیم است که از جذب نمک زیاد بدن جلوگیری کرده و سطح پتاسیم را کنترل می کند.  اسپیرونولاکتون برای درمان نارسایی قلبی، فشار خون بالا (فشار خون بالا) یا هیپوکالمی (سطح پتاسیم پایین در خون) استفاده می شود. از عوارض مصرف این دارو می توان به خواب آلودگی، سرگیجه، سبکی سر، ناراحتی معده، اسهال، حالت تهوع، استفراغ یا سردرد اشاره کرد.  در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.

ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی نیز می تواند بر سطح تستوسترون تأثیر بگذارد. شروع یک برنامه ورزشی یا رژیم غذایی نیز می تواند برای کنترل سطح تستوسترون بدن مفید باشند. اگر علائم سطح بالای تستوسترون را تجربه کردید، با پزشک خود حتما مشورت نمایید. پزشک می توانند علت را پیدا کند و یک برنامه درمانی ویژه برای شما تجویز نمایند.

افزایش سطح تستوسترون در زنان

کاهش سطح تستوسترون در زنان

کمبود سطح تستوسترون در زنان بر سلامت کلی بدن تأثیر می گذارد. برخی از عملکردهای تستوسترون در بدن زنان عبارتند از: افزایش تولید سلولهای خونی،  افزایش میل جنسی و همچنین بر هورمون های محرک فولیکول که می توانند تولید مثل را تحت تأثیر قرار دهند نیز مفید است. طبق تحقیقات پزشکی تولید تستوسترون در بدن زنان اغلب وابسته به سن است. زمانی که یک زن 40 ساله می شود، سطح آندروژن او به نصف کاهش می یابد. هنوز عامل اصلی کمبود تستوسترون کم در بدن زنان پیدا نشده است. همچنین روش های درمانی متناسب نیز به طور دقیق یافت نشده است.

علائم تستوسترون پایین در زنان چیست؟

برخی از علائم مرتبط با تستوسترون کم در زنان سرد مزاجی و عدم میل جنسی، عدم رضایت جنسی ، حالت افسردگی، بی حالی و خستگی مفرد و ضعف عضلانی است.

تشخیص کمبود تستوسترون در بدن:

برای تشخیص سطح تستوسترون بدن باید آزمایش خون انجام شود. اگر سطح تستوسترون خون در زنان زیر 50 سال کمتر از 25 نانو گرم در دسی لیتر باشد، به طور قطع بیماری کمبود تستوسترون وجود دارد. سطح هورمون بدن زنان به طور مداوم در هر ماه دچار نوسان می شود. در هنگام قاعدگی سطح تستوسترون بالا است لذا بعد از قاعدگی باید تست خون انجام شود.

افزایش سطح تستوسترون در زنان

دلایل کم شدن تستوسترون در زنان چیست؟

تولید تستوسترون در سه نقطه از بدن زنان اتفاق می افتد که یکی از این نقاط تخمدان دیگری غدد فوق کلیوی و بافتهای محیطی است. از آنجا که تخمدان ها تولید کننده اصلی تستوسترون هستند، لذا تغییر سطح تستوسترون بدن عمدتا ناشی از اختلالات تخمدانی است. قبل و بعد از یائسگی سطح تستوسترون به شدت کاهش می یابد. ازین رو علت اصلی کاهش میل جنسی بعد از یائسگی کمبود تستوسترون است. سایر علل احتمالی کمبود تستوسترون در بدن زنان نارسایی آدرنال، جایی که غدد فوق کلیوی به خوبی کار نمی کنند است. از دیگر علل تاریخچه اوورفکتومی یا برداشتن تخمدان از طریق جراحی، کاهش فشار خون، مصرف استروژن خوراکی است، زیرا استروژن می تواند تولید تستوسترون را کاهش دهد و همچنین یائسگی زودرس است که آن اشاره کرد.

درمان کمبود تستوسترون در خانم ها

درمان کمبود تستوسترون هنوز به طور قطعی پیدا نشده است. پزشکان ممکن است دارویی به نام استراتست پس از یائسگی تجویز کنند. این دارو ترکیبی از استروژن و تستوسترون است. پزشکان همچنین می توانند تزریق تستوسترون را تجویز نمایند. همچنین می توانید از ژل تستوسترون واژینال استفاده نمایید. می توانید از داروخانه مصرف مکمل DHEA را تهیه نمایید. از آنجا که DHEA پیش ماده تستوسترون است، اگر کسی از DHEA استفاده کند، می تواند مقدار تستوسترون را در بدن خود افزایش دهد. قبل از مصرف هر گونه دارو اول با پزشک خود مشورت نمایید.

افزایش سطح تستوسترون در زنان

روش های طبیعی برای افزایش سطح تستوسترون

همچنین برخی از غذاها و گیاهان می توانند به افزایش سطح تستوسترون در بدن کمک نمایند. بهتر است با یک مشاور تغذیه صحبت کنید. همیشه باید قبل از شروع تستوسترون یا سایر داروها و مکمل ها با پزشک خود صحبت کنید. آنها می توانند آزمایشاتی را ارائه دهند و اطمینان حاصل کنند که هیچ تداخلی با سایر داروهایی که شما مصرف می کنید وجود ندارد.

علائم و دلایل کاهش تستوسترون در مردان چیست؟

کاهش تستوسترون در مردان می تواند علائم جسمی زیادی ایجاد کند. همچنین می تواند باعث بهبود اثر بخشی انسولین شود، که می تواند به دیابت کمک کند. نمونه هایی از علائم ناشی از تستوسترون کم در مردان؛ کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ، درصد بالاتر چربی معده، ژنیکوماستی (بزرگ شدن پستان)، ناباروری، نازک شدن صدا، ازبین رفتن عضلات بدن و کاهش رشد بیضه یا آلت تناسلی است که می توان نام برد. پسرها به طور معمول در سن 10 سالگی به بلوغ می رسند. اگر این امر به تأخیر بیفتد، سطح پایین تستوسترون میتواند عمده ترین دلیل آن می باشد. دلایل احتمالی کاهش سطح تستوسترون در مردان؛ ابتلا به بیماری های مزمن مثل دیابت، آسیب به بیضه ها، مانند ضربه های شدید، اعتیاد به الکل، بیماری های ژنتیکی، بیماری هیپوتالاموس، بیماری هیپوفیز و نارسایی بیضه است.

علائم و دلایل افزایش سطح تستوسترون چیست؟

داشتن تستوسترون بیش از حد نیز می تواند باعث بروز مشکلاتی در بدن شود. یکی از مشکلات افزایش سطح تستوسترون در بدن بلوغ زود رس در پسران است. در سن بلوغ رشد مو افزایش می یابد، صدای پسر ها بم می شود و رشد عضلات افزایش می یابد. اندام های جنسی فعال می شوند. دلایل احتمالی افزایش سطح تستوسترون در مردان هایپرپلازی مادرزادی آدرنال، مصرف استروئیدهای آنابولیک و تومورهای بیضه یا غدد فوق کلیوی است.

در زنان نیز با افزایش سطح تستوسترون، زن ظاهری مردانه پیدا می کند. علائم می تواند شامل طاسی الگوی مردانه و بم شدن باشد. مهمترین دلایل افزایش سطح تستوسترون در بدن زنان ظهور تومور در تخمدان یا اختلال درغده فوق کلیه و سندرم تخمدان پلی کیستیک است.همچنین مصرف برخی از داروها می تواند سطح تستوسترون را در مردان و زنان افزایش دهد. نمونه هایی از این داروها که می توان نام برد دارو ضدتشنج، دارو باربیتورات ها، دارو کلومیفن و دارو برای استروژن درمانی است که حتما قبل از قطع مصرف هر دارو با پزشک خود مشورت کنید.

افزایش سطح تستوسترون در زنان

تغییر سطح تستوسترون با افزایش سن

سطح تستوسترون یک مرد معمولاً در جایی بین 20 تا 30 سالگی به اوج خود می رسد. سطح تستوسترون پس از 30 یا 40 سالگی سالانه 1 درصد کاهش می یابد. بنابراین مردان مسن سطح تستوسترون بسیار کمی دارند. سطح تستوسترون زنان در 20 سالگی به اوج خود می رسد و سپس به آرامی شروع به کاهش می کند. هنگامی که یک زن یائسه می شود، سطح تستوسترون او نصف حالت اول می شود. زیرا غدد فوق کلیوی یک خانم در زمان یائسگی تستوسترون کمتری تولید می کند. تخمدان ها پس از یائسگی به تولید تستوسترون ادامه می دهند اما تولید استروژن و پروژسترون را متوقف می کنند.

افزایش سطح تستوسترون در زنان

عدم تعادل تستوسترون چگونه درمان می شود؟

چندین روش درمانی برای کاهش سطح تستوسترون وجود دارد. مثل استفاده از  ژل های موضعی، تزریق  تستوسترون و کاشت تستوسترون که با توجه به تشخیص متخصص تجویز می شود. قابل توجه است که زنان باید سطح مناسبی از استروژن را قبل از درمان داشته باشند. این بدان دلیل است که تستوسترون می تواند بر میزان استروژن زن تأثیر بگذارد و آن را کاهش دهد. استفاده از داروهای تستوسترون (TRT) می تواند عوارض جانبی زیادی مثل آکنه شدید، حساسیت نوک پستان یا بزرگ شدن پستان، افزایش مقدار گلبول های قرمز در بدن، ناباروری، کوچک شدن بیضه ها و تورم آلت تناسلی را بوجود بیاورد.

تستوسترون مهمترین عامل تنظیم تمایل جنسی در مردان و زنان

تستوسترون مهمترین عامل تنظیم تمایل جنسی در مردان و زنان است. علاوه بر این تستوسترون برای تنظیم تولید اسپرم، افزایش توده عضلانی و افزایش انرژی نیز مفید است. حتی می تواند بر رفتار انسان مانند پرخاشگری و رقابت تأثیر بگذارد. با افزایش سن، سطح تستوسترون در بدن به تدریج کاهش می یابد که به کاهش میل جنسی منجر می شود. این یک روند طبیعی ناشی از پیری است. تستوسترون برای رشد طبیعی جنین در دوران بارداری نیز لازم است. و همچنین باعث تقویت دستگاه تولید مثل مردان می شود. بر اساس یک مطالعه که بر روی 60 جنین انجام شد، سطح تستوسترون در رحم بر عملکرد مغز راست و چپ جنین تأثیر می گذارد. برای سالم ماندن مغز جنین باید سطح تستوسترون در یک محدوده بسیار خاصی قرار گیرد. در صورت افزایش سطح تستوسترون در دوران حاملگی، امکان ابتلا به اوتیسم برای جنین افزایش می یابد. سطح تستوسترون در دوران بلوغ تا سن 30 سالگی در بالاترین حد خود قرار دارد. با افزایش سن، سطح تستوسترون افراد پس از 30 سالگی حدود 1 درصد به ازای هر سال کاهش می یابد. در زنان بعد از یائسگی که معمولا در سنین 50 الی 56 سالگی اتفاق می افتد، تولید تستوسترون در تخمدان کاهش می یابد.

افزایش سطح تستوسترون در زنان

مزایای تعادل سطح تستوسترون در بدن

تعادل سطح تستوسترون در بدن مزایای زیادی دارد که مه در اینجا به چندتا از موارد مهمش اشاره می کنیم. یکی از مهم ترین نکات تقویت قلب و خون رسانی است که امری حیاتی به شمار می رود. قلب خون را به بقیه جاهای بدن پمپاژ می کند و اکسیژن مورد نیاز را به اعضای بدن برای عملکرد بهتر می رساند. تستوسترون به تولید سلول های قرمز خون نیز کمک می کند زیرا مغز استخوان را تقویت می کند. سطح پایین تستوسترون خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد.

اما آیا تستوسترون درمانی می تواند به بیماری قلبی کمک کند؟

نتایج مطالعات 2000 نشان می دهد که اکثر مردان مبتلا به بیماری قلبی كه تحت تستوسترون درمانی قرار گرفتند، فقط بهبودهای ناچیزی مشاهده كردند. فقط 33 درصد بهبود حاصل شده است. همچنین طبق آمار رسمی درصد ابتلا به سکته قلبی 24 درصد و درصد ابتلا به سکته مغزی 36 درصد کاهش می یابد.

از موارد مهم دیگر چربی کمتر و داشتن عضله بیشتراست. تستوسترون مسئول تقویت عضلات بدن است. قدرت جسمانی بدن را افزایش داده و انرژی بدن را افزایش می دهد. همچنین با افزایش تستوسترون چربی بدن کاهش یافته و بیشترعضله ساخته می شود. تستوسترون نقش زیادی در تولید مواد معدنی مورد نیاز استخوان دارد. با افزایش سن مردان و کاهش سطح تستوسترون در بدن، تراکم استخوانی کاهش می یابد. لذا احتمال بروز پوکی استخوان افزایش می یابد. گفتنی است که تحقیقات نشان می دهد تحت تاثیر تستوسترون درمانی آلزایمر به طور موثر کاهش یافته است. همچنین شواهدی مبنی بر ارتباط قوی بین سطح تستوسترون بدن و حافظه و سرعت پردازش مغز وجود دارد.  از دیگر نکات حائز اهمیت اینست که سطح تستوسترون رابطه زیادی با فعالیت جنسی دارد. مردان دارای سطح تستوسترون بالاتر معمولاً فعالیت جنسی بیشتری دارند. ازین رو مردان مسن به تستوسترون بیشتری برای میل جنسی و عملکرد نعوظ نیاز دارند. با کاهش سطح تستوسترون خلق و خو تغییر می یابد. فرد دچار افسردگی و خستگی مداوم می شود. برای رفع چنین حالاتی باید یک دوره تستوسترون درمانی  انجام شود.