روش ­های کنترل و درمان فشارخون بالا

هایپرتنشن یا فشارخون بالا یک بیماری شایع است که موجب بروز سکته­ مغزی، سکته­ قلبی، نارسایی قلبی یا بیماری ­های کلیوی می­شود. هدف از درمان فشارخون بالا،  پایین آمدن فشارخون و جلوگیری از آسیب ارگان‌های مهم مانند مغز ، قلب و کلیه‌ ها است.

بر اساس تحقیقات انجام ‌گرفته، کاهش فشارخون موجب کاهش احتمال سکته­  مغزی ( به­طور میانگین 35٪ -40٪)، حمله­ قلبی (20- 25%) و نارسایی­های قلبی (بیش از 50 %) خواهد شد.

فشارخون بالا به فشارخون سیستولیک بیشتر از 130 و دیاستولیک بیشتر از 80 اطلاق می ­شود.

برای جلوگیری از ابتلا به فشارخون بالا لازم است رژیم غذایی مناسب داشته باشید، مصرف دخانیات ( از جمله سیگار) را ترک کنید  و به‌طور مداوم ورزش کنید. برای افراد دارای فشارخون بالای 130 و 80 که سنشان بیش از 65 سال است و یا سابقه­ بیماری­ هایی مانند دیابت و کلسترول بالا دارند، درمان دارویی در کنار موارد گفته ‌شده در بالا توصیه می ­شود و حتماً باید به پزشک مراجعه کنند.

به‌طورکلی مؤثرترین روش برای درمان فشارخون بالا، اصلاح سبک زندگی و مصرف دارو است.

روش ­های درمانی فشارخون بالا

اصلاح  سبک زندگی برای درمان فشارخون بالا

یک قدم مهم در پیشگیری و کنترل فشارخون بالا، اصلاح سبک زندگی است. برای اصلاح سبک زندگی می­ توانید روش ­های زیر را در پیش بگیرید و از این طرق فشارخون بالای خود را کنترل کنید:

•  در صورتی ‌که چاق هستید و مشکل اضافه ‌وزن دارید، وزن خود را کم کنید.
•  مصرف دخانیات از جمله سیگار را ترک کنید.
• از رژیم غذایی سالم، ازجمله رژیم غذایی DASH (خوردن میوه و سبزی‌ های بیشتر و مصرف لبنیات کم ‌چرب و چربی ­های  اشباع ‌نشده) استفاده کنید.
• اگر فشارخون بالا دارید لازم است میزان سدیم (نمکی) که در رژیم غذایی روزانه­ خود مصرف می ­کنید را به کمتر از 1500 میلی‌ گرم در روز کاهش دهید. لطفاً به این نکته توجه داشته باشید که حتی درصورتی‌که به فشارخون بالا مبتلا نیستید، باید سعی کنید میزان نمک مصرفی در رژیم غذایی روزانه­ خود را به کمتر از یک قاشق چای‌خوری نمک محدود کنید.
•  به طور منظم ورزش­ های هوازی مانند پیاده ­روی سریع انجام بدهید ( برای مثال سی دقیقه پیاده ­روی سریع در طول هفته به­ صورت یک روز در میان).
• مصرف نوشیدنی ­های الکلی را ترک کنید.

موارد فوق علاوه بر کاهش فشارخون، موجب بهبود عملکرد دارو های مخصوص کاهش فشارخون نیز خواهند شد.

دارو های  مورد استفاده برای کنترل فشارخون بالا

چندین نوع دارو برای کنترل فشارخون بالا استفاده می‌شود، ازجمله:

1.  مهارکننده ‌های آنزیم تبدیل ‌کننده آنژیوتانسین (ACE)
2.  مسدودکننده ‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARB)
3.  دارو های ادرارآور
4. مسدودکننده‌ های بتا
5.  مسدودکننده های کانال کلسیم
6.  مسدودکننده ‌های آلفا
7. آگونیست­ های آلفا
8.  مهارکننده ‌های رنین
9. و انواع دارو های ترکیبی

از میان دارو های بالا، دارو های ادرارآور عموماً اولین دارو هایی هستند که برای درمان فشارخون بالا توسط پزشک، تجویز می­شوند. با این ‌وجود، درصورتی­که بیماری خاصی داشته باشید، بنا به تشخیص پزشک معالج، ممکن است اولین دارویی که برای درمان فشارخون بالای شما تجویز ­شود، دارویی ادرارآور نباشد. به‌ عنوان‌ مثال، عموماً مهارکننده‌ های ACE برای کاهش فشارخون بالای افرادی که مبتلا به بیماری دیابت هستند، در مرحله اول درمان، تجویز می­ شود. لازم به ذکر است در مراحل درمان فشارخون بالا، اگر یک داروی انتخابی نتواند به درمان بیماری کمک کند، پزشک معالج بنا به تشخیص خود می­تواند از دارو های ترکیبی و یا دارو های جایگزین استفاده نماید.

گفتنی است، اگر فشارخون شما بیش از 20/10 مقدار مجاز باشد، به ‌احتمال ‌زیاد پزشک معالج مصرف دو دارو یا بیشتر را به شما توصیه می­کند و یا برای درمان شما از دارو های ترکیبی استفاده خواهد کرد.

روش ­های درمانی فشارخون بالا

عوامل خطرزا در فشار خون بالا

سن

با افزایش سن ، خطر فشار خون بالا می رود. تا حدود سن 64 سالگی ، فشار خون بالا در مردان شایع است. بعد از 65 سالگی ، زنان به احتمال زیاد دچار فشار خون بالا می شوند. عوارض جدی مانند سکته مغزی‌، سکته قلبی و نارسایی کلیه نیز در افراد میراث آفریقا شایع تر است.

تاثیر وراثت در فشارخون بالا

اضافه وزن یا چاق بودن

 هر چه وزن بیشتری داشته باشید خون بیشتری برای تأمین اکسیژن و مواد مغذی به بافت های خود نیاز دارید. با افزایش میزان گردش خون در رگ های خونی، فشار بر دیواره های شریان شما نیز افزایش می یابد.

کم تحرکی

افرادی که کم تحرک هستند ، ضربان قلب بالاتری دارند. هرچه ضربان قلب شما بیشتر باشد، قلب شما باید با هر انقباض کار کند و نیرو در شریان های شما قوی تر باشد. کمبود فعالیت بدنی همچنین خطر اضافه وزن را افزایش می دهد.

استفاده از تنباکو و دخانیات

نه تنها سیگار کشیدن یا جویدن دخانیات بلافاصله فشار خون شما را به طور موقت بالا می برد بلکه مواد شیمیایی موجود در تنباکو می توانند به دیواره شریان شما آسیب برساند. این می تواند باعث شود که شریان های شما باریک شوند و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهند.

مصرف بیش از حد نمک (سدیم) در رژیم غذایی

مصرف بیش از حد سدیم در رژیم غذایی شما می تواند باعث شود بدن شما مایعات را حفظ کند و این باعث افزایش فشار خون می شود.

میزان کم پتاسیم  در رژیم غذایی

 پتاسیم به تعادل میزان سدیم در سلول های شما کمک می کند. اگر به اندازه کافی پتاسیم در رژیم غذایی خود قرار ندهید و یا پتاسیم کافی را بدست نیاورید، ممکن است سدیم زیادی را در خون خود جمع کنید.

نوشیدن زیاد الکل

با گذشت زمان ، نوشیدن فراوان مشروبات الکلی می تواند به قلب شما آسیب برساند. مصرف بیش از یک نوشیدنی در روز برای زنان و بیش از دو نوشیدنی در روز برای آقایان ممکن است بر فشار خون شما تأثیر بگذارد

استرس

 استرس زیاد می تواند منجر به افزایش موقتی فشار خون شود. اگر با خوردن بیشتر ، استعمال دخانیات یا نوشیدن الکل سعی در استراحت دارید، فقط مشکلات فشار خون بالا را افزایش می دهید.

بیماری های خاص

همچنین برخی از بیماری های خاص ممکن است خطر ابتلا به فشار خون بالا مانند بیماری کلیه، دیابت و آپنه خواب را افزایش دهد.

بارداری

بعضی اوقات ، بارداری به فشار خون بالا نیز کمک می کند

اگرچه فشار خون بالا در بزرگسالان شایع است ، ممکن است کودکان نیز در معرض خطر باشند. برای برخی از کودکان فشار خون بالا در اثر مشکلات کلیه یا قلب ایجاد می شود. اما برای تعداد فزاینده ای از بچه ها ، عادت های بد سبک زندگی ، مانند رژیم غذایی ناسالم ، چاقی و عدم ورزش باعث فشار خون بالا می شود.

روش ­های درمانی فشارخون بالا

عوارض فشارخون بالا

فشار بیش از حد به دیواره رگ های خونی شما که ناشی از فشار خون بالا است ، می تواند به رگ های خونی شما و همچنین اندام های بدن شما آسیب برساند. هرچه فشار خون شما بیشتر باشد این آسیب بیشتر می شود

فشار خون بالا کنترل نشده، می تواند منجر به عوارضی از جمله موارد زیر شود:

• حمله قلبی یا سکته مغزی: فشار خون بالا می تواند باعث سخت شدن و ضخیم شدن شریان ها (آترواسکلروز) شود، که می تواند منجر به حمله قلبی، سکته مغزی یا عوارض دیگر شود.
• آنوریسم: افزایش فشار خون می تواند باعث ضعف و برآمدگی عروق خونی شما شود و آنوریسم ایجاد شود. اگر آنوریسم پارگی داشته باشد ، می تواند عاملی تهدید کننده برای زندگی باشد.
• نارسایی قلبی:  برای پمپ کردن خون در برابر فشار بیشتر در عروق شما، قلب باید سخت تر کار کند . این باعث می شود دیواره های محفظه پمپاژ قلب ضخیم شود (هیپرتروفی بطن چپ).  در نهایت ، عضله ضخیم ممکن است فشار کافی برای پمپاژ خون کافی برای تأمین نیازهای بدن شما داشته باشد، که می تواند منجر به نارسایی قلبی شود.
• رگهای خونی ضعیف و تنگ در کلیه ها: رگهای خونی ضعیف و تنگ در کلیه ها می تواند مانع از عملکرد طبیعی این اندام ها شود.
• رگهای خونی ضخیم ، تنگ یا پاره شده در چشم: رگهای خونی ضخیم ، تنگ یا پاره شده در چشم می تواند به از بین رفتن بینایی منجر شود.
• سندرم متابولیک:  این سندرم خوشه ای از اختلالات متابولیسم بدن شما از جمله افزایش دور کمر است.  تری گلیسیرید بالا؛ کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) ، کلسترول “خوب” ؛ فشار خون بالا و انسولین زیاد . این شرایط باعث می شود شما به دیابت، بیماری های قلبی و سكته مغزی مبتلا شوید.
• مشکل در حافظه یا درک:  فشار خون بالا کنترل نشده همچنین ممکن است بر توانایی شما در تفکر، به یاد آوردن و یادگیری تأثیر بگذارد.  مشکل در حافظه یا درک مفاهیم در افرادی که فشار خون بالا دارند بیشتر دیده می شود.
• زوال عقل یا دمانس : شریان های باریک یا مسدود شده می توانند جریان خون به مغز را محدود کنند و منجر به نوع خاصی از زوال عقل (زوال عقل عروقی) شود . سکته مغزی که جریان خون به مغز را قطع می کند نیز می تواند باعث زوال عقل عروق شود.

کار هایی که در روند کنترل فشارخون بالا، باید انجام دهید:

پس از شروع به درمان فشارخون بالا، باید حداقل ماهی یک­ بار توسط پزشک متخصص داخلی معاینه شوید تا روند بهبود بیماری شما بررسی شود. یک یا دو بار در سال، بنا به تشخیص پزشک معالج تان باید سطح پتاسیم خون شما اندازه­گیری شود. علت این امر آن است که مصرف برخی دارو های کاهنده­ فشارخون مانند دیورتیک ­ها ­و مهارکننده ‌های ACE و ARB ممکن است سطح پتاسیم موجود در خون را تغییر دهند. برای مثال دیورتیک ­ها سطح پتاسیم خون را کاهش داده، مهارکننده ‌های ACE و ARB آن را افزایش می ­دهند. علاوه بر این بنا به تشخیص پزشک سطح سایر الکترولیت ‌های موجود در خون و سطح BUN / کراتینین (برای بررسی سلامت کلیه ‌ها) نیز بررسی خواهد شد.

لطفاً توجه داشته باشید، حتی پس ‌از آنکه فشارخون شما به حد نرمال رسید، در صورتی‌که بیماری ­های دیگری مانند نارسایی قلبی دارید، باید هر سه ماه یک ‌بار یا هر شش ماه یک ‌بار به پزشک معالج خود رجوع کرده، معاینه شوید.