هپاتیت D و حقایق مربوط به آن

حقایق کلیدی

• ویروس هپاتیت D (HDV) ویروسی است که برای تکثیر خود به ویروس هپاتیت B (HBV) نیاز دارد.
• فقط افراد مبتلا به هپاتیت B می توانند به HDV مبتلا شوند.
• واکسیناسیون هپاتیت B باعث محافظت در برابر هپاتیت B و بنابراین در برابر هپاتیت D می شود.
• افراد مبتلا به هپاتیت D علائم شدید این بیماری را نشان می دهند.
• ویروس هپاتیت D در سراسر جهان تقریباً 5% از افرادی که عفونت مزمن با ویروس هپاتیت B دارند را تحت تأثیر قرار می دهد.
• عفونت HDV زمانی اتفاق می افتد که افراد به طور همزمان به هر دو هپاتیت B و D مبتلا می شوند (عفونت همزمان) یا پس از اولین آلوده شدن به هپاتیت B (عفونت فوق العاده) به هپاتیت D مبتلا می شوند.
• جمعیت هایی که احتمال ابتلای آنها به عفونت های مشترک HBV و HDV بیشتر است، شامل جمعیت های بومی، دریافت کنندگان همودیالیز و افرادی هستند که مواد مخدر تزریق می کنند.
• در سرتاسر جهان، تعداد عفونت های HDV از دهه 1980 کاهش یافته است، که عمدتاً به دلیل یک برنامه موفق واکسیناسیون جهانی HBV است.
• ترکیبی از عفونت HDV و HBV به دلیل پیشرفت سریع تر به سمت مرگ مرتبط با کبد و کارسینوم کبدی، شدیدترین شکل هپاتیت ویروسی مزمن در نظر گرفته می شود.
• عفونت هپاتیت D با ایمن سازی هپاتیت B قابل پیشگیری است، اما میزان موفقیت درمان کم است.

بررسی اجمالی

هپاتیت D التهاب کبد ناشی از ویروس هپاتیت D (HDV) است که برای تکثیر به HBV نیاز دارد. HDV به عنوان “ویروس ماهواره ای” شناخته می شود زیرا فقط می تواند افرادی را آلوده کند که به ویروس هپاتیت B نیز مبتلا هستند. در واقع، عفونت هپاتیت D  در غیاب ویروس هپاتیت B نمی تواند رخ دهد. HDV می تواند باعث علائم شدید و بیماری جدی شود که می تواند منجر به آسیب مادام العمر کبد و حتی مرگ شود. عفونت مشترک HDV – HBV به دلیل پیشرفت سریع تر به سمت کارسینوم کبدی و مرگ ناشی از کبد، شدیدترین شکل هپاتیت ویروسی مزمن در نظر گرفته می شود. واکسیناسیون علیه هپاتیت B تنها روش پیشگیری از عفونت HDV است.

انواع HDV

افراد مبتلا به هپاتیت D می توانند همزمان با هر دو HBV و HDV آلوده شوند یا پس از اولین بار ابتلا به HBV به هپاتیت D مبتلا شوند. این دو نوع عفونت HDV در زیر تعریف شده اند.

انواع HDV

عفونت همزمان HBV و HDV

افرادی که همزمان با هر دو HBV و HDV آلوده می شوند، مبتلا به عفونت همزمان تلقی می شوند. عفونت همزمان با HBV و HDV می تواند باعث بروز مشکلات جدی کوتاه مدت سلامتی و حتی نارسایی کبدی شود، اما معمولاً منجر به بروز بیماری مادام العمر نمی شود.

سوپر عفونت HDV

سوپر عفونت زمانی اتفاق می افتد که افراد پس از اولین آلوده شدن به HBV به هپاتیت D مبتلا می شوند. این نوع عفونت به احتمال زیاد منجر به بیماری طولانی مدت از جمله گسترش سریع فیبروز کبدی، نارسایی کبد و حتی مرگ می شود.

توزیع جغرافیایی عفونت HDV چگونه است؟

از آنجا که هپاتیت D یک بیماری قابل اطلاع ملی نیست، تعداد واقعی موارد هپاتیت D ناشناخته است. در یک مطالعه منتشر شده در مجله کبدشناسی در سال 2020، که با همکاری WHO انجام شد، تخمین زده شد که ویروس هپاتیت D تقریباً 5% از افرادی را تحت تأثیر قرار می دهد که در سراسر جهان دارای عفونت مزمن با ویروس هپاتیت B هستند. و اینکه عفونت مشترک HDV می تواند عامل حدود 1 مورد از 5 مورد بیماری کبد و سرطان کبد در افراد مبتلا به عفونت HBV باشد. این مطالعه چندین نقطه داغ جغرافیایی با شیوع بالای عفونت HDV از جمله مغولستان، جمهوری مولداوی و کشورهای آفریقای غربی و مرکزی را شناسایی کرده است. هپاتیت D بیشتر در اروپای شرقی، جنوب اروپا، منطقه مدیترانه، خاورمیانه، غرب و مرکز آفریقا، شرق آسیا و حوزه آمازون در آمریکای جنوبی شایع است.

عفونت HDV چگونه انتقال می یابد؟

مانند HBV، شما فقط پس از تماس با خون یا مایعات بدن فردی که به HDV آلوده است، می توانید به هپاتیت D مبتلا شوید. این می تواند از این روش ها اتفاق بیفتد:

• از طریق پوست بریده (از طریق تزریق، خالکوبی و غیره) یا از طریق تماس با خون یا فرآورده های خونی آلوده رخ می دهد.
• انتقال از مادر به کودک ممکن است اما نادر است.
• داشتن رابطه جنسی با فردی که به ویروس آلوده شده است.
• استفاده مشترک از سوزن ها، سرنگ ها یا هر وسیله دیگری که برای تهیه یا تزریق مواد استفاده می شود.
• تماس با خون از زخم های باز فردی که آلوده است.
• سوزن زدن یا قرار گرفتن در معرض ابزارهای تیز.
• اشتراک گذاری وسایل شخصی (مانند تیغ و مسواک) که ممکن است با خون فرد آلوده تماس داشته باشد.

هپاتیت D از طریق غذا یا آب، ظروف مشترک غذا خوردن، شیر دادن، بغل کردن، بوسیدن، گرفتن دست، سرفه یا عطسه منتقل نمی شود.

ناقلین مزمن HBV در معرض خطر ابتلا به HDV هستند. افرادی که نسبت به HBV مصون نیستند (چه به دلیل بیماری طبیعی یا ایمن سازی با واکسن هپاتیت B)، در معرض خطر عفونت HBV قرار دارند، که آنها را در معرض خطر عفونت HDV قرار می دهد.

افرادی که احتمال ابتلای آنها به عفونت مشترک HBV و HDV بیشتر است شامل افراد بومی است، افرادی که مواد مخدر تزریق می کنند و افراد مبتلا به ویروس هپاتیت C یا عفونت HIV. همچنین به نظر می رسد که خطر ابتلا به عفونت مشترک در دریافت کنندگان همودیالیز، مردانی که با مردان رابطه جنسی دارند و کارگران جنسی تجاری به طور بالقوه بالاتر است.

عوامل خطر ابتلا به عفونت HDV

عوامل خطر هپاتیت D و هپاتیت B مشابه هستند. شما در موارد زیر ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به هپاتیت D باشید:

• قبلاً به HBV آلوده شده اید.
• مواد مخدر مصرف می کنید یا تزریق می کنید.
• شریک جنسی شما به HBV و HDV آلوده شده است.
• همزمان با ویروس نقص ایمنی انسانی HIV و HBV
• مردی هستید که با مردان رابطه جنسی دارید.
• تماس خانگی با فرد آلوده به عفونت HDV دارید.
• یک کارمند مراقبت سلامت یا ایمنی عمومی هستید و بواسطه شغل خود در معرض خطر قرار گرفتن در معرض خون یا مایعات بدن آلوده به این ویروس هستید.
• یک بیمار همودیالیزی هستید.

عوامل خطر ابتلا به عفونت HDV

هپاتیت D چه علائمی دارد؟

افراد مبتلا به هپاتیت D نسبت به افرادی که به تنهایی به ویروس HBV آلوده هستند علائم شدیدتری دارند. در هپاتیت حاد، عفونت همزمان با HBV و HDV می تواند منجر به بروز هپاتیت خفیف تا شدید با علائم و نشانه هایی غیر قابل تشخیص از سایر انواع عفونت های هپاتیت حاد ویروسی شود. این ویژگی ها معمولاً 3 تا 7 هفته پس از عفونت اولیه ظاهر می شوند و شامل تب، خستگی، درد مفاصل، از دست دادن اشتها، تهوع، استفراغ، درد معده، ادرار تیره، مدفوع رنگ پریده، یرقان (زرد چشم) و حتی هپاتیت ناگهانی می باشد. با این حال، بهبودی معمولاً کامل است، ایجاد هپاتیت ناگهانی نادر است و هپاتیت مزمن D نادر است (کمتر از 5% هپاتیت حاد).

علائم عفونت همزمان می تواند با علائم سوپر عفونت متفاوت باشند. افراد مبتلا به عفونت همزمان می توانند مجموعه های مشخصی از علائم را در دو دوره زمانی جداگانه داشته باشند. این به این دلیل است که علائم هپاتیت B می توانند در زمان متفاوتی نسبت به هپاتیت D رخ دهند. افراد مبتلا به سوپر عفونت معمولاً علائم سریع و شدید را تجربه می کنند.

HDV در یک سوپر عفونت، می تواند فردی که قبلاً به طور مزمن به HBV آلوده شده است، را آلوده کند. سوپر عفونت HDV در هپاتیت B مزمن، پیشرفت به یک بیماری شدیدتر را در همه سنین و در 70 تا 90 درصد افراد تسریع می کند. سوپر عفونت HDV پیشرفت سیروز را تقریباً یک دهه زودتر از افراد آلوده به HBV به تنهایی تسریع می کند. بیماران مبتلا به سیروز ناشی از HDV در معرض افزایش خطر کارسینوم سلولی کبدی (HCC) قرار دارند؛ با این حال، مکانیسمی که در آن HDV نسبت به HBV به تنهایی، باعث هپاتیت شدیدتر و پیشرفت سریع تر فیبروز می شود، نامشخص است.

هپاتیت D چگونه تشخیص داده می شود؟

عفونت HDV با سطوح بالای ایمونوگلوبولین G ضد HDV (IgG) و ایمونوگلوبولین M (IgM) تشخیص داده می شود و با تشخیص RNA HDV در سرم تأیید می شود.

با این حال، تشخیص HDV به طور گسترده در دسترس نیست و هیچ استانداردی برای سنجش RNA HDV که برای نظارت بر پاسخ به درمان ضد ویروسی استفاده می شود، وجود ندارد.

هپاتیت D چگونه درمان می شود؟

اینترفرون آلفا پگیله شده درمان کلی توصیه شده برای عفونت ویروس هپاتیت D است که به برخی از افراد مبتلا به هپاتیت D کمک می کند. بدون توجه به پاسخ بیمار، درمان باید حداقل 48 هفته طول بکشد. این ویروس تمایل دارد تا میزان پاسخ کمی به درمان بدهد. با این حال، درمان با احتمال کمتر پیشرفت بیماری همراه است.

محققان همچنان به دنبال درمان های جدید هستند. افراد مبتلا به بیماری کبدی مرحله نهایی در نتیجه هپاتیت D ممکن است به پیوند کبد نیاز داشته باشند.

این درمان با عوارض جانبی قابل توجهی همراه است و نباید برای بیماران مبتلا به سیروز جبران نشده، شرایط روانپزشکی فعال و بیماری های خود ایمنی استفاده شود. Bulevirtide یکی از درمان های امیدوار کننده جدید برای هپاتیت D است.

برای کاهش بار جهانی هپاتیت B مزمن و تولید داروهایی که در برابر هپاتیت D ایمن و مؤثر هستند و به اندازه کافی مقرون به صرفه هستند، به تلاش های بیشتری نیاز است تا در مقیاس وسیع برای افرادی استفاده شود که بیشتر نیاز دارند.

چگونه از هپاتیت D پیشگیری کنیم؟

در حالی که WHO توصیه خاصی در مورد هپاتیت D ندارد، اما پیشگیری از انتقال HBV از طریق ایمن سازی هپاتیت B، از جمله دوز به موقع هنگام تولد، پروفیلاکسی ضد ویروسی اضافی برای زنان باردار واجد شرایط، ایمنی خون، روش های تزریق ایمن در مراکز مراقبت های بهداشتی و سلامت، و خدمات کاهش آسیب با سوزن و سرنگ تمیز در جلوگیری از انتقال HDV مؤثر هستند. ایمن سازی هپاتیت B در برابر HDV، افرادی که قبلاً به HBV آلوده شده اند را محافظت نمی کند.

واکسیناسیون علیه HBV از عفونت همزمان HDV جلوگیری می کند و از این رو گسترش برنامه های ایمن سازی HBV در دوران کودکی منجر به کاهش بروز هپاتیت D در سراسر جهان شده است.

چگونه از هپاتیت D پیشگیری کنیم؟

دراز مدت چه چیزی را باید انتظار داشت؟

احتمال آسیب کبدی و حتی مرگ ناشی از عفونت HDV در افراد مبتلا به سوپر عفونت بسیار بیشتر از افراد مبتلا به عفونت همزمان است.

پاسخ سازمان بهداشت جهانی

استراتژی های بخش بهداشت جهانی به ترتیب در مورد HIV، هپاتیت ویروسی و عفونت های مقاربتی برای دوره 2022-2030 (GHSS ها) بخش بهداشت را در اجرای پاسخ های متمرکز استراتژیک برای دستیابی به اهداف پایان دادن به ایدز، هپاتیت های ویروسی (بویژه هپاتیت مزمن B وC) و عفونت های مقاربتی تا سال 2030 راهنمایی می کند.

GHSS اقدامات مشترک و بیماری خاص کشور را با حمایت اقدامات WHO و شرکا توصیه می کند. آنها تغییرات اپیدمیولوژیک، تکنولوژیک، و زمینه ای سال های گذشته را در نظر می گیرند، یادگیری در مناطق بیماری را تقویت می کنند و فرصت هایی را برای استفاده از نوآوری ها و دانش جدید برای پاسخ های مؤثر به بیماری ها ایجاد می کنند. آنها خواستار افزایش پیشگیری، آزمایش و درمان هپاتیت ویروسی با تمرکز بر دسترسی به جمعیت ها و جوامعی هستند که بیشتر تحت تأثیر هریک از بیماری ها قرار می گیرند و بیشتر در معرض خطر آنها قرار دارند، و همچنین پرداختن به برطرف کردن شکاف ها و نابرابری ها. آنها هم افزایی را تحت پوشش بهداشت جهانی و چارچوب مراقبت های سلامت اولیه ترویج می کنند و به دستیابی به اهداف برنامه 2030 برای توسعه پایدار کمک می کنند.

WHO کمپین های سالانه روز جهانی هپاتیت (به عنوان یکی از 9 کمپین سلامت سالانه شاخص خود) را برای افزایش آگاهی و درک هپاتیت ویروسی سازماندهی می کند. WHO برای روز جهانی هپاتیت در سال 2023، بر موضوع “یک زندگی، یک کبد” تمرکز می کند تا اهمیت کبد برای یک زندگی سالم و نیاز به افزایش پیشگیری، آزمایش و درمان هپاتیت ویروسی برای جلوگیری از بیماری های کبدی و رسیدن به هدف حذف هپاتیت 2030 را نشان دهد.